IJsberen spotten in Canada

In augustus 2017 maakte ik een fascinerende reis naar Churchill, de Polar Bear Capital of the World. Ik bezocht deze uithoek van Canada om ijsberen en beluga walvissen te spotten. Dit is mijn reisverslag.

Churchill

Churchill ligt in het noorden van Manitoba aan de Hudsonbaai. Het dorpje bestaat uit een aantal straten met eenvoudige woningen met 4WD auto’s en sneeuwscooters voor de deur. De meeste van de ongeveer 800 inwoners hebben met het toerisme rond de ijsberen te maken. Er zijn een paar rustieke lodges, eenvoudige restaurants, winkeltjes en kleinschalige musea.

Er leiden geen wegen naar Churchill, de belangrijkste verbinding met de bewoonde wereld vormt de trein. De dichtstbijzijnde grote stad is Winnipeg, op zo’n twee uur vliegen of 48 uur reizen per trein over een afstand van 1700 kilometer. Het treinverkeer ligt al maanden stil. In het voorjaar hebben hevige overstromingen van smeltwater een deel van de rails weggespoeld.

Lazy Bear Lodge

Ik verblijf in de Lazy Bear Lodge, een comfortabel en rustiek onderkomen aan de rand van het dorp. Ontbijt is inbegrepen, alsmede alle excursies. Ter plaatse word je in een groep ingedeeld met wie je deze excursies maakt, steeds met dezelfde gids.

Beren spotten

Vanwege hun witte vacht kun je ijsberen al op flinke afstand zien. Bij onze eerste poging zien we een moeder met twee jongen, die een aangespoeld scheepswrak besnuffelen. Later lopen ze voorbij over het strand. Een eindje verderop ligt een karkas van een beluga walvis, een lekker maaltje voor de beren. Het is nog vers en daarom hebben de beren het vermoedelijk nog niet geroken. Als we twee dagen later terugkeren is er nog maar weinig van het karkas over en zijn er maar liefst vijf beren in de buurt om de laatste restjes te verorberen. We zien weer een moeder met jongen, misschien zijn het dezelfde. Eerst ligt het gezinnetje te slapen, met de moeder als kussen. Zodra ze wakker worden heeft een van de jongen honger. Moeder richt zich op, gaat op haar gat zitten en legt haar poot over het zogende jong. Een onbetaalbaar plaatje.

Zwemmende beren

Wanneer we met de boot op expeditie gaan is het een relatief warme dag. De beren zoeken dan graag verkoeling in het koude water van de Hudsonbaai. We spotten een moeder die met haar jongen aan het zwemmen is. Met de boot kunnen we ze dicht naderen, veel dichterbij dan op het vasteland. Van deze beren maak ik de mooiste foto’s.

Berengevangenis

In de winter jagen ijsberen op zeehonden door wakken in het ijs en hebben ze voldoende te eten. ’s Zomers trekken ze soms het dorp in voor voedsel. Voor de veiligheid van de bewoners is er daarom continue een Bear Patrol actief. Als een beer het dorp in komt, wordt eerst geprobeerd deze weg te jagen, stap twee is een berenval en het laatste redmiddel is om de beer uit te schakelen door een slaapmiddel in zijn pels te schieten. De beren die zich niet laten wegjagen worden voor 30 dagen ondergebracht in de Polar Bear Holding Facility, de berengevangenis.

Fight back

IJsberen zien er lief en pluizig uit maar zijn echt gevaarlijk, ze kunnen mensen aanvallen. Als je in Churchill verblijft krijg je instructies hoe je je moet gedragen en hangen overal waarschuwingen. Op de deur van de lodge is een aanplakbiljet bevestigd met de tekst When a polar bear attacks, fight back! Het advies is om op zijn neus te slaan. Gelukkig heb ik het niet in praktijk hoeven brengen, hoewel er op de ochtend dat ik in Churchill arriveerde nog een beer bij de lodge werd gesignaleerd.

Beluga walvissen

In Churchill komen naast ijsberen ook beluga’s voor, witte walvissen met een grote kop en een gezicht met een glimlach. In de Churchill rivier zijn er elk voorjaar en zomer ongeveer 3.000, die er hun jongen grootbrengen voordat ze in de winter de Hudsonbaai weer in trekken. Totaal in de baai leven 60.000 beluga’s, de grootste concentratie ter wereld. Als je langs het water staat zie je ze al zwemmen. Het leukst is om ze van dichtbij te bekijken, want beluga’s zijn heel speels en zwemmen graag een eindje met een boot mee.

Sea canaries

Een van de hoogtepunten van mijn verblijf is het kajakken met de beluga’s. Je draagt een wetsuit, met een shirt eronder en een jas er overheen als je een koukleum bent. Na een korte instructie gaan we met de kajaks de rivier op. Advies is om gekke geluidjes te maken, vooral hoge tonen. Dat maakt de beluga’s nieuwsgierig. Ze maken zelf ook veel geluid en danken daaraan hun bijnaam als ‘sea canaries’. Tijdens een boottocht werd er een microfoon in het water gehangen en de motoren van de boot uitgeschakeld. Het leek wel een volière!

Zingend en fluitend zit ik in mijn kajak en om mij heen zwemmen de beluga’s. Al snel krijg ik ze achter mijn kajak aan. Als ik snel peddel vinden ze het spelletje het leukst. Maar dan kan ik ze niet goed zien, dus besluit ik achteruit te varen. Nu heb ik goed zicht op de beluga’s die met de kajak meezwemmen en onder de boeg elkaar kruisen. Ook komen ze regelmatig langszij om oogcontact te maken. Onvergetelijk!

Snorkelen in water van vier graden

Minstens zo onvergetelijk is het snorkelen met de beluga’s. In water van vier graden! Je krijgt een dry-suit aan waar je kleding onder kunt dragen. Wanneer ik vraag hoeveel lagen kleding verstandig is, krijg ik als antwoord: ‘Wear all your clothes!’ OK dan. Ik draag een thermobroek met daarover een flanellen pyjamabroek en jeans. Verder twee thermoshirts en een dikke fleecetrui.

Na kort proefdrijven om te controleren of er geen lek in ons pak zit, gaan we met de zodiak het water op. Daarna laten we ons in het water zakken zodat we achter de zodiac kunnen drijven, terwijl wij ons aan een touw vasthouden. De kou is wennen, maar het is te doen. Ook onder water komen de beluga’s op geluiden af. Probeer dat maar eens met een snorkel in je mond… Door de duikbril zie je in eerste instantie grote witte gedaantes onder je zwemmen. Van een afstand lijken het net onderwaterspoken, maar dichter bij kun je ze goed zien en zelfs in de ogen kijken. Wat een ervaring!

De combinatie van ijsberen en de beluga’s maakt deze reis onvergetelijk. Het kost tijd en geld om in Churchill te komen, maar dat is het absoluut waard. De reizigers die ik er tegenkwam hadden al veel van de wereld gezien en waren goed gezelschap. Dierenliefhebbers die er wel wat ontberingen voor over hadden om ijsberen in het wild te zien. Ideaal gezelschap om deze bijzondere ervaringen mee te delen.

Tips

• Omdat ijsberen gevaarlijk kunnen zijn, bekijk je ze van relatief grote afstand. De beste foto’s maak je met goede telelens.
• Neem het kledingadvies dat in de reisinformatie staat serieus. Ik was in eerste instantie verbaasd dat ook in de zomermaanden werd geadviseerd om warme kleding, handschoenen en een muts mee te nemen. Wat was ik blij dat ik dit advies heb opgevolgd. Vooral tijdens de boottochten op de Hudsonbaai heb ik veel plezier gehad van mijn winterkleding.
• In de Lazy Bear Lodge wordt geen alcohol geschonken. Je kunt een van de bars in het dorpje bezoeken, of in de Liquor Store een voorraad inslaan.
• Op het postkantoor kun je een stempel in je paspoort laten zetten ter herinnering aan je bezoek aan deze bijzondere uithoek van Canada.